Historia portu w Świnoujściu sięga początku XVIII wieku, kiedy to rozpoczęły się pierwsze prace nad pogłębianiem koryta rzeki Świny. Na terenie dzisiejszego Parku Zdrojowego rozpoczęto usypywanie grobli ziemnych. Stojące na redzie statki ulegały częstym wypadkom podczas sztormów, stąd pojawił się w 1805 roku projekt budowy falochronów.
 
Pod kierownictwem nadradcy budowlanego Günthera i radcy rządowego Scabella w 1818 r. rozpoczęto prace budowlane, które zakończono w 1829 roku. Oba falochrony na ówczesne czasy były cudem inżynierii morskiej. Falochron zachodni po zakończeniu prac liczył sobie 1030 m., natomiast wschodni 1387 m. Oba miały około 11 m. szerokości.
 
W 1857 roku na brzegu wzniesiono najwyższą na tamten czas w Europie latarnię morską liczącą 68 metrów wysokości. W 1873 r. na główce zachodniego falochronu postawiono stawę nawigacyjną w kształcie wiatraka. Od 1874 roku rozpoczęto budowę kanału zwanego Cesarskim (obecnie Piastowski) który, połączył port Świnoujścia z Zalewem Szczecińskim (odcinek toru wodnego przekopany przez wyspę Uznam). W 1928 roku przy basenie południowym powstała przystań dla wodnosamolotów.
 
Na przełom lat 30-tych i 40-tych przypadł okres intensywnej rozbudowy portu, utworzono w Świnoujściu bazę niemieckiej Kriegsmarine. Pod koniec wojny w czasie słynnego nalotu dywanowego 12 marca 1945 roku port został w znacznym stopniu zniszczony. Zaraz po wojnie znalazł się pod kontrolą Rosjan. Z czasem na nabrzeżach przejmowanych stopniowo od Rosjan zaczęto tworzyć zaplecze lądowe portu handlowego. Uruchomiono przedsiębiorstwo rybackie, przekształcone następnie w kombinat połowów dalekomorskich PPDiUR „Odra”. W 1964 roku wznowiono żeglugę promową do Skandynawii. W latach 70-tych zbudowano kompleks nabrzeży przeładunkowych. Działalność w tym czasie rozpoczęła również nowo wybudowana Morska Stocznia Remontowa. Na przełomie lat 80-tych i 90-tych wybudowano nowoczesny terminal promów kolejowo-samochodowych. Terminal ten dziś jest największym i najnowocześniejszym nad Bałtykiem. W listopadzie 1992 strona polska przejęła ostatnie części portu z rąk Rosjan. Basen południowy przypadł Marynarce Wojennej, północny zaś jest obecnie w trakcie zagospodarowywania.

Swój wyjątkowy charakter Świnoujście zawdzięcza nietypowemu położeniu na trzech wyspach. W zamierzchłej przeszłości na Świnie rozwinął się handlowy szlak solny z Lubeki na wschód. Ujście Świny w końcu XIII w. urosło do roli ważnego punktu celnego.
 
Prusy, w których to posiadaniu było miasto, chciały pozbyć się szwedzkich obciążeń celnych na rzece Pianie. Zdecydowały się więc pogłębić rzekę Świnę i zbudować u jej ujścia port. Od 1721 roku rozpoczął się okres regulacji rzeki, a nad tymi pracami czuwali najwybitniejsi projektanci z Gerhardem Corneliusem van Wallrave na czele. W latach 1874-1880 przekopano Kanał Cesarski, który połączył środkowy bieg Świny bezpośrednio z Zalewem Szczecińskim. Podczas prac nad skracaniem toru wodnego odcięto część wyspy Uznam z miejscowością Karsibór, która to część stała się wyspą. Stopniowo Świnoujście zaczynało spełniać rolę awanportu Szczecina.
 
Po drugiej wojnie światowej tor wodny został wyraźnie pogłębiony. Obecnie długość jego wynosi około 80 km a głębokość 10,5 metra.
 KALENDARIUM:
1720 - pokój sztokholmski - ujście Odry wraz ze Szczecinem odkupują Prusy, ujście Piany pozostało szwedzkie.
1739 - pierwsze prace przy budowie drogi wodnej ze Szczecina przez Świnę.
1822 - 1840 - głębokość toru wodnego 4-5 m.
1873 - ustawienie staw świetlnych i 3 latarniowców na Zalewie Szczecińskim.
1875 - 1880 - wykonanie przekopu Kanału Cesarskiego (Kaiserfahrt - dziś Kanał Piastowski) o długości 9,3 km, powstanie wyspy Karsibór.
1894 - 1900 - ustawienie świateł kierunkowych na Zalewie Szczecińskim.
1926 - budowa 3 świetlnych bram torowych na Zalewie Szczecińskim.
1946 - 1948 - oczyszczenie szlaku wodnego z wraków i pozostałości wojennych, odbudowa oświetlenia i znaków nawigacyjnych.

Każdego roku latem tłumy wczasowiczów i kuracjuszy codziennie „okupują” plażę i promenadę. Taki widok powtarza się od ponad 100 lat z kilkunastoletnią przerwą w okresie powojennym. Początki miasta jako miejscowości wczasowej były bardzo skromne. W związku z kryzysem gospodarczym, jaki miasto przeżywało w latach 20-tych XIX wieku, zwrócono uwagę na jego warunki klimatyczne i piękną plażę. Przedsiębiorczy mieszkańcy miasta w 1823 roku założyli Spółkę Akcyjną „Kąpielisko Morskie”. Na jej czele stanęli: ówczesny burmistrz Beda, radcy Kirstein i Kind oraz kupiec Schönberg.
Już w roku następnym otwarto pierwszy sezon wczasowy, a w 1826 postawiono pierwszy Dom Zdrojowy, do którego wodę morską wożono w beczkach. Prawdziwa hossa w rozwoju miasta jako kurortu rozpoczęła się jednak dopiero pod koniec XIX wieku, po odkryciu solanek. W 1896 roku miasto uzyskało status uzdrowiska a już w latach 1899 - 1913 powstało tu około 300 nowych domów, przede wszystkim w obrębie dzisiejszej dzielnicy nadmorskiej.
Wraz z modą na kąpiele morskie zaczęły powstawać bezpośrednio na plaży i przy plaży budowle mające na celu obsługę wczasowiczów. Teren idący równolegle do morza uporządkowano, wytyczając Promenadę czyli tak zwany deptak. Brzmi to trochę nieprawdopodobnie, ale 100 lat temu była ona o wiele bliżej morza mimo, że nikt nie zmieniał jej trasy. W tym wypadku morze jest hojne i co roku plaży w Świnoujściu przybywa, a przez to dawna zabudowa oddala się od wody. Wygląd tej części miasta możemy doskonale prześledzić na starych pocztówkach uzupełniając danymi z przedwojennych kronik. Pod koniec XIX wieku plaże od Promenady oddzielał wąski pas wydm obsadzony trawami i roślinnością nadmorską.

Z Promenady na plażę wiodły ścieżki do łazienek, na molo i do Seebrücke czyli reprezentacyjnej budowli na palach. W kształcie zbliżonym do pałacyku, wykonana wręcz ażurowo całkowicie z drewna postawiona ona została w 1893 roku i stanowiła do 1922 roku prawdziwą ozdobę Świnoujścia. Znajdowała się tam między innymi sala na 100 osób, restauracja, kawiarnia oraz pomost, gdzie przybijały statki spacerowe. Niestety sztormy nadwyrężyły ją znacznie i w roku 1922 zdecydowano się ją rozebrać. Łazienki na plaży były osobne dla panów, pań i rodzin.

Między nimi musiała być zachowana odległość co najmniej 150 metrów i każda była ogrodzona wysokim parkanem. Nawet w łazienkach rodzinnych były osobne przebieralnie dla ojców z synami i córek z matkami. Łazienki te zostały rozebrane na początku lat 30-tych XX wieku.
Oprócz tych budowli istniało jeszcze molo, a właściwie pomost - postawione w latach 1911 - 1912, gdzie przybijały małe jednostki pływające. Nowe potężne molo wybudowano pod koniec lat 20-tych XX wieku. Była to solidna konstrukcja betonowa długości 128 metrów. Budowniczowie nie przewidzieli jednak kaprysów morza (przybywania plaży) i po kilkudziesięciu latach okazało się, że morze znacznie oddaliło się od mola. W roku 1910 Promenada była już zadbana, oświetlona secesyjnymi lampami. Wszędzie poustawiano liczne ławki na których zmęczeni wczasowicze i kuracjusze mogli przysiąść. Ławki zaopatrzone były dla wygody w podnóżki. Od morza odgrodzono ją wtedy pasem żywopłotów. Z drugiej strony od ulicy Dünenstrasse - dzisiejszej Żeromskiego oddzielona została szerokim pasmem ładnie skomponowanej zieleni, gdzie nasadzone zostały między innymi rododendrony, cisy i róże.

Na początku XX wieku przy Promenadzie postawiono nowy Dom Zdrojowy (a właściwie przebudowano Dom Towarzystwa) wraz z przeszklonym pasażem handlowym z dużą ilością sklepów. Oszklony pasaż otaczający tereny Domu Zdrojowego chronił jednocześnie wewnętrzne ogrody przed podmuchami wiatru. W Domu Zdrojowym znajdowała się restauracja, winiarnia, piwiarnia, sala taneczna itp. Było to centrum kulturalne miasta. Przed Domem Zdrojowym zbudowano w 1912 roku muszlę koncertową (przebudowaną po 1920) i zagospodarowano plac.
Plac ten otoczono szpalerami zieleni, a wewnątrz wśród kwiatowych rabat ustawiono liczne stoliki i krzesła. Przychodzono tu głównie dla koncertów, które w sezonie organizowane były dwa razy dziennie. Budynek Domu Zdrojowego częściowo spłonął w ostatnich dniach wojny. Pozostałą część zdewastowaną rozebrano w 1962 roku. Pozostał tylko pasaż handlowy.

W latach 30-tych XX wieku na Promenadzie spotkać można jak i wcześniej cały elegancki światek. Cały czas jest tu swoista rewia mody, co prześledzić można na przedwojennych pocztówkach. Pojawiają się wówczas estetycznie wykonane kioski z pamiątkami i punktami gastronomicznymi. Spotkać można było wycinankarzy na miejscu wycinających z kolorowego papieru scenki rodzajowe, postacie itp., malarzy oferujących do sprzedaży swoje dzieła i w czasie pracy przy sztalugach. Dzieci mogły odbyć przejażdżkę wózkiem zaprzężonym w osiołka. Elementem nadającym koloryt ówczesnej Promenady był też ogólnie dostępny barometr obudowany w przeszklony słup reklamowy. Z rzeczy bardziej prozaicznych podkreślić można że w tych latach na Promenadzie znajdowało się około 30 pisuarów i kilkanaście szaletów. I tego chyba najbardziej brakuje dzisiaj.

Ulubionym miejscem spacerowym plażowiczów i mieszkańców po obu stronach Świny są falochrony. Stanowią one charakterystyczny element wejścia do świnoujskiego portu wraz z jego symbolem - białym Wiatrakiem stojącym na główce zachodniego falochronu. Wraz z latarnią jest on wizytówką miasta umieszczaną na większości widokówek. Wśród mieszkańców wysp Uznam i Wolin od dawna krąży legenda z nim związana.Dawno temu, gdy wybudowano port wielu mieszkańców Świnoujścia znalazło pracę związaną z morzem. Mężczyźni wypływali w długie rejsy, a ich żony i dziewczyny zostawały w domu. Rejsy te miały niszczycielską moc. Po długich miesiącach wracali przedwcześnie postarzali, z pooranymi zmarszczkami twarzach, posiwiałymi włosami, podczas, gdy kobiety nadal były młode i piękne. Wśród nich była młoda mężatka, piękna Alicja. Gdy jej mąż Krzysztof wrócił z rejsu, nie poznała go początkowo bo wyglądał jak własny dziadek. Wieczorem, gdy zmęczony długim rejsem Krzysztof zasnął, wybiegła z domu na plażę i z płaczem złorzeczyła morzu, że jest takie okrutne. Wśród szumu fal usłyszała głos, nawołujący ją do wiatraka stojącego samotnie na falochronie. Gdy zbliżyła się do niego, zobaczyła starego młynarza wpatrującego się w obracające się śmigła. Ten zobaczywszy zapłakaną kobietę zapytał ją o powód jej rozpaczy. Kobieta opowiedziała o starzejących się na morzu mężczyznach. Młynarz poprosił, aby przyszła nazajutrz z mężem. Rano zjawili się obydwoje. Młynarz kazał Krzysztofowi obłożyć ciało leśnym błotem i spacerować po plaży, aż błoto wyschnie. Potem zabrał go do wiatraka i zamknął drzwi. Nikt nie wie, co tam się działo. Skrzydła obracały się szybko. Tak było przez cały dzień. Wieczorem Krzysztof wyszedł cudownie odmłodzony.
Gdy dowiedzieli się o tym inni, pielgrzymkom do wiatraka nie było końca. Wieść o cudownym odmłodzeniu sprawiła, że Świnoujście przybywali liczni chętni, okładali się błotem, spacerowali po plaży i przebywali w wiatraku. Trwało to przez pewien czas. Jednak stary młynarz zmarł, nie przekazując nikomu tajemnicy zabiegów. Kuracjusze również nie potrafili powiedzieć, na czym polegały owe zabiegi. Od tamtej pory skrzydła wiatraka stanęły. Kuracjusze nadal odwiedzali wiatrak, wierząc, że chociaż trochę przywróci im to młodość. Tyle mówi legenda.

Prawda jest bardziej prozaiczna. Biały wiatrak jest po prostu stawą nabieżnikową Młyny wyznaczającą wejście na tor wodny Świnoujście - Szczecin postawioną w 1873 roku, kiedy to korygowano nabieżniki. Pytanie tylko dlaczego stawa ta ma kształt wiatraka. Prawdopodobnie dlatego, że kiedyś wiatraki stanowiły charakterystyczny element tego miasta - w latach 30 - tych XIX wieku było ich dziewięć.Falochrony zostały zbudowane w latach 1818 - 1823. Decyzję o ich budowie podjęto znacznie wcześniej z uwagi na częste wypadki statków, stojących na redzie w czasie sztormu. Ciągle jednak brakowało pieniędzy. Dopiero jednak wypadek w 1814 roku, gdzie w czasie sztormu zniszczonych zostało 14 statków przyspieszył budowę. Do budowy wykorzystano ogromne bloki skalne. W tym celu zatopiono specjalnie wcześniej przygotowane umocnienia z kamieni i faszyny. I znowu legenda głosi, że na budowę falochronów wykorzystano gruzy zatopionego miasta Winiety. Kamienie te wydobyte z dna morza przewożono specjalnymi barkami. Po zakończeniu prac falochron zachodni miał 1030 metrów, a wschodni 1387 metrów długości. Posiadały około 11 metrów szerokości. Były one arcydziełem ówczesnej inżynierii morskiej. W 1820 roku sam król Fryderyk Wilhelm wraz z następcą tronu przyjechał, aby osobiście podziwiać powstające dzieło.

Od 1860 roku zajęto się intensywnie umacnianiem brzegów morskich. Ostatecznie uregulowano wybrzeże zachodnie dzięki urządzeniom hydrotechnicznym i zalesianiu. Udało się wówczas odwrócić prąd nadbrzeżny i skierować go na otwarte morze. W efekcie powstała ławica zachodnia zatrzymująca prąd przybrzeżny i nie pozwalająca na wprowadzenie piasku do portu (wystąpiło zjawisko tłumienia wlewu wód sztormowych do portu).

Od 1866 roku zaczęto przebudowywać falochron wschodni, którego głowica ulegała podczas sztormów częstym uszkodzeniom. W trakcie prac przedłużono głowicę falochronu tak, że osiągnął on 1491 metrów długości. Ponadto na całej jego długości wybudowano kamienny mur, aby sztormowe fale nie przelewały się przez falochron i nie wzburzały wody w porcie. Wcześniej zdarzało się, że w czasie sztormów fale nie tylko wyrywały kilkutonowe głazy, ale i przerzucały je przez umocnienia. W 1872 roku na główce falochronu wschodniego wzniesiono latarnię, kończąc ostatecznie w 1875 roku całość prac. Koszt budowy tych umocnień wyniósł 1,5 miliona talarów. Te ogromne falochrony skierowane z południowego wschodu na północny zachód są do dzisiaj chlubą miasta i portu. Stanowią one namiastkę mola. Stąd można obejrzeć z bliska wpływające do portu statki i promy, pokarmić licznie przebywające w rejonie falochronu zachodniego łabędzie i kaczki, czy też leniwie siedząc na kamieniach obserwować morze i wsłuchać się w szum fal. Falochrony licznie odwiedzane są też przez wędkarzy. Spory dreszczyk emocji budzi zwłaszcza widok wędkarzy przebywających na wschodnim falochronie wśród gwiazdobloków, gdzie przebywanie na mokrych i śliskich betonowych kamieniach wśród przelewających się obok fal jest nie lada wyczynem.

Chorzelin to osada rybacka położona na wybrzeżu na wschód od Świny. Powstała w wyniku rozbudowy portu w Świnoujściu. Pierwszą wzmiankę o niej - jako Nordhafen - znajdujemy w 1739 roku, kiedy to umocniono wschodni brzeg tworząc nabrzeże wraz z falochronem wschodnim.Na tym brzegu, na wzniesieniu rozpalano ognisko, które pełniło rolę latarni. W tym samym miejscu w 1828 roku ustawiono latarnię stalową, a w latach 1857 - 59 postawiono murowaną latarnię wg projektu Severina - wówczas najwyższą w świecie.

W latach 1908 - 39 wybudowano Fort Gerharda i wieżyczki obronne dla broni ciężkiej. Jednocześnie od XIX wieku osada rozwijała się jako kurort. W latach 20-tych XX wieku istniały tu kąpieliska: męskie, damskie i rodzinne. Funkcjonowały też liczne pensjonaty, hotele i restauracje.

W 1928 roku Chorzelin został włączony w okręg Warszowa: łącznie zamieszkiwało tam 2600 mieszkańców. W 1966 roku osiedle zostało całkowicie wyburzone - teren ten przeznaczony został pod budowę Świnoportu. Zniszczona została wówczas również Twierdza Portowa, a także część Warszowa. Obecnie administracyjnie tereny te znajdują się w granicach dzielnicy Warszów

Do świąt wielkanocnych przygotowywano się przez 40 dni postu. Jeszcze przed II wojną światową jedyny dozwolony tłuszcz używany przez te 40 dni to był olej, a jedyne mięso to mięso z ryb. Właściwe obchody świąt zaczynały się w Niedzielę Palmową. W ten dzień święcono palmy w kościele. Czyniono to na pamiątkę wjazdu Jezusa do Jerozolimy, gdzie witano Go gałązkami palmy. Nasze palmy z reguły były skromne składające się z gałązki wierzbowej i zielonej gałązki z porzeczki lub maliny. W tym celu wcześniej ścinano te gałęzie i wstawiano w domu do wody, aby wypuściły zielone listki. Dodawano też suszone kwiaty lub kwiatki z bibułki. Bardziej okazałe były palmy na Kurpiach i w rejonach górskich. Poświęcana palma nabierała mocy magicznej. Po powrocie do domu każdy z domowników musiał połknąć kotkę baziową - chroniło to przed chorobami gardła przez cały rok. Poświęcaną palmę wieszano w domu za obrazem świętym. Miała ochraniać dom przed uderzeniem pioruna. Dymem z palmy okadzano chore zwierzęta. Uderzano też palmą bydło wypuszczane po raz pierwszy po okresie zimowym na pastwisko, aby zapewnić im zdrowie i płodność. Na Kujawach w Niedzielę Palmową odbywało się tak zwane palmowanie - wczesnym rankiem młodzi chłopcy chodzili po domach, gdzie były panny na wydaniu i uderzali je gałązkami wierzby. Miało to zapewnić dziewczynie powodzenie i chęć do pracy. Bijąc wypowiadali przy tym wierszyk: "Nie ja biję, palma bije Palma bije nie zabije Siedem dni i siedem nocy Doczekamy Wielkanocy"

Niedziela Palmowa rozpoczynała tzw. Wielki Tydzień. W tym czasie przygotowywano pokarm na święta. Z reguły odbywało się świniobicie i przygotowywanie kiełbas, salcesonów, galaret i innych przetworów z mięsa. Odbywało się też pieczenie ciast, przede wszystkim bab i mazurków. Im bardziej wyrośnięta była baba tym większy był powód do dumy dla gospodyni. W Wielki Czwartek milkły dzwony w kościele. Na nabożeństwa wzywano za pomocą drewnianych klekotek i trajkotek. Z tymi "instrumentami" biegali przede wszystkim młodzi chłopcy czyniąc przy tym niesamowity hałas, co sprawiało im wielką frajdę w czasie tego długiego okresu powagi. W kościołach przystrajano „Groby Pańskie”, a warte przy nich trzymali tzw. Turcy. Ubrani byli w stroje strażackie, lub kostiumy na wzór wojskowych. Nazwa ta wywodzi się od czasów najazdów tureckich. Tłumaczono, że grobu Pana Jezusa pilnowali niewierni, a dla przeciętnego Polaka niewierny oznaczał Turka. Przygotowywano też pokarm do święcenia w Wielką Sobotę.
Nie mogło oczywiście także zabraknąć jajek, które były atrybutem tych świąt. Dawniej barwniki używane do malowania jaj były pochodzenia roślinnego. Z suszonych kwiatów czarnej malwy uzyskiwano barwnik niebieski. Z mchu lub młodego żyta moczonego przez kilka dni otrzymywano kolor zielony. Od koloru żółtego do ciemnobrązowego - w zależności od czasu gotowania - jajka malowano w Cebulaku. Kolor czarny uzyskiwano z kory dębu. Piękny kolor czerwony pochodził z larw robaka o nazwie czerw, pasożytującego na korzeniach poziomek. Ponieważ zbierano go w czerwcu, stąd nazwa miesiąca czerwiec. Na marginesie możemy powiedzieć, że Polska była największym eksporterem tego surowca do początku XIX wieku, kiedy to wprowadzono farby anilinowe. Techniki zdobienia jaj były różne. Najstarszą techniką zdobienia było malowanie woskiem. Roztopiony wosk za pomocą patyczka lub lejka rozprowadzano po powierzchni jajka „pisząc” różne wzory. Potem zanurzało się jajko w barwniku. Jajko pod woskiem pozostawało nie zabarwione. Wosk ścierało się ciepłą ściereczką. Jeżeli kilkakrotnie powtarzano zabieg, za każdym razem zanurzając w innym barwniku uzyskiwano pisankę wielokolorową była to metoda batiku.
W regonie łowickim i sannickim jajka zdobiono poprzez oklejanie je małymi wycinankami z charakterystycznymi dla tych regionów motywami przede wszystkim kogutkiem. Dodatkowo też przygotowywano w podobny sposób z wydmuszek dzbanuszki, które stawiano przed domowymi ołtarzykami w czasie świąt wielkanocnych. Na terenie Kurpi Puszczy Zielonej zdobiono jajka oklejając je rdzeniem z sitowia i kolorową włóczką w różne wzory. Na Śląsku Opolskim zdobiono je wyskrobując wzór na malowanym tle. Była to bardzo precyzyjna praca i zdobione w ten sposób jajka przypominały małe dzieła sztuki - nosiły one nazwę kroszonek. Inną techniką zdobienia pisanek było trawienie kwasem. Na malowanym tle wytrawiano wzór za pomocą kwasu - z kapusty, octu itp. wzór i wycierano ściereczką. W ten sposób miejsca pociągnięte kwasem odbarwiały się tworząc jasny wzór na ciemniejszym tle.
W wielką Sobotę święcono rano pokarmy. Początkowo do świecenia noszono wszystkie te pokarmy, które były przygotowane do zjedzenia w czasie tych świąt. Były to przede wszystkim jaja - dochodziło nie raz do kopy w koszu, salcesony, twarogi itp. Nie mogło oczywiście zabraknąć chleba i soli. Często też wkładano do kosza całe łby świńskie, albo też część łba z uchem. Był to zabieg magiczny, wierzono bowiem, że dzięki temu prosiaki będą się darzyły. Czasem pokarmu do świecenia przygotowywano tak dużo, że trzeba było do kościoła wieźć kosze wozem. W miejscowościach, gdzie nie było kościoła ustawiano pokarmy po krzyżem na rozstajnych drogach. Ksiądz objeżdżając swoją parafię zatrzymywał się pod krzyżami i święcił pokarmy. Do dworu i najbogatszych gospodarzy ksiądz przyjeżdżał osobiście. Swoje święcone gospodarz ustawiał na stole, ustawionym na centralnym miejscu i odświętnie ustrojonym kwiatami i zielonym. Natomiast na dostawionych stołach, na ławach, stołkach ustawiali swoje święcone sąsiedzi.. Przynosząc swoje święcone „za usługę” zostawiali dla księdza po kilka jajek, kawałek kiełbasy czy innej wędliny. Gospodarz odwoził to na drugi dzień na plebanię.
W Wielką Sobotę odbywało się wieczorem na placu kościelnym święcenie ognia i wody. Wodę święciło się w ogromnych kadziach. Gospodarz nabierał wodę z kadzi do buteleczki lub innego naczynia. Po powrocie do domu kropił tą wodą wszystkich domowników, aby zapewnić im zdrowie i powodzenie, następnie szedł do obory i kropił bydło. Na końcu wodą tą kropił granice swojego obejścia. Resztę przechowywano do następnego roku na wypadek śmierci, koniecznego chrztu itp. W tym dniu w domach wygaszano ogień i rozpalano ognisko przed kościołem. Wyciągano z ogniska płonące szczapy i niesiono do domu, aby od tego świętego ognia rozpalić w domu nowy ogień. Często tez przynoszono do domu tarninę wyciąganą z ogniska i zawieszano nad drzwiami splecioną w kształcie korony na pamiątkę korony cierniowej Pana Jezusa. Korona ta miała chronić przed uderzeniem pioruna i pożarem.
Niegdyś msza rezurekcyjna odbywała się w sobotę wieczorem. W XIX wieku przeniesiono ją na godz. 06.00 w niedzielę. Dziewczyny, które chciały mieć piękną cerę i osoby chore przed mszą rezurekcyjną udawały się nad rzeki i strumienie aby wraz z pierwszym uderzeniem dzwonów kościelnych obmyć się w wodzie. Woda miała zabrać wszystkie choroby i skazy skórne. W czasie mszy i po mszy hałaśliwie objawiano radość ze zmartwychwstania Jezusa. Strzelano z kalichlorku, batów, strzelb. Po mszy odbywały się wyścigi gospodarzy. Wierzono bowiem, ze kto pierwszy dotrze do domu ten pierwszy zakończy żniwa. Ten dzień spędzano w rodzinnym gronie. Rano po mszy było uroczyste śniadanie. Składano sobie życzenia dzieląc się święconym jajkiem. Skorupki ze święconego jajka dawano kurom aby się dobrze niosły, albo zakopywano w polu aby ochronić zbiory przed robactwem. Jeżeli natomiast pies zjadł kawałek święconego, to w domu zalęgały się myszy. W tym dniu nie wolno było nic robić, był to dzień przeznaczony dla odpoczynku. Spożywano pokarmy wcześniej przygotowane. Był to czas „obżarstwa” po czterdziestodniowym poście i przed przednówkiem. Każdy powinien w te święta najeść się do syta. Zgodnie z wierzeniami jeżeli ktoś w te święta nie będzie głodny temu przez cały rok nie zabraknie pożywienia.
Odbywały się też zabawy z udziałem jajek. Najczęściej były to zbitki. Dwie osoby stawały naprzeciw siebie i każda trzymając jajko w garści uderzały jajkami. Pęknięte jajko przechodziło na własność zwycięzcy. Niektórzy posiadający jajko z wyjątkowo twardą skorupką zdobywali po kilkadziesiąt jaj. Wszelkie próby oszustwa były surowo tępione. Oszustowi zabierano wszystkie jajka, a ponadto był potępiany przez całą społeczność. Znana była też zabawa tzw. taczanka. Pisanki puszczano z jakieś górki i właściciel jajka które pozostało całe, zabierał wszystkie pozostałe. Po południu na niektórych terenach Polski odbywały się wywoływani. Polegało to na tym, że najbardziej wygadany chłopak wchodził na drzewo i głośno - często rymując - ogłaszał ile i za co która dziewczyna dostanie wiader wody w Lany Poniedziałek. Chłopak, który miał skłonność do danej dziewczyny mógł ja wykupić i wtedy tylko on miał prawo do oblania ja wodą.
Poniedziałek Wielkanocny zwany też Lanym, Lejkiem lub Dyngusem - Śmigusem. W ten dzień od rana chłopcy czatowali na dziewczyny aby oblać je wodą. Woda miała moc oczyszczająca, zapewniała dziewczynom powodzenie. Dlatego też był wielki dyshonor dla dziewczyny jeżeli nie została przynajmniej pokropiona wodą. Często taka biedula sama oblała się wodą i z wielkim krzykiem leciała przez wieś aby wszyscy ją widzieli. Jednak, gdy ktoś przypadkiem to zauważył to była pośmiewiskiem i przedmiotem niewybrednych żartów całej wsi. Chłopcy zbierali się grupkami - najlepiej było przydybać dziewczynę jeszcze w łóżku, wtedy było najwięcej uciechy. Złapaną dziewczynę często „moczono” też w korycie lub pod pompą. Oblewano je wiadrami z wodą, skopkami lub tez specjalnymi sikawkami. Sikawki te działały na zasadzie tłoka - były poręczne i niosły na większa odległość. Dziewczęta nie pozostawały dłużne - też zbierały się w grupki i próbowały złapać jakiegoś chłopaka, aby sprawić mu kąpiel. Tak bawiła się nie tylko wieś ale również mieszczanie i drobna szlachta. Później w wyższych warstwach magnaterii i szlachty przyjęło się symboliczne pokropywanie perfumami.
Oblewanie się wodą obowiązywało tylko do południa, po południu był już zakaz. Młodzież po tym bawiła się wspólnie. Trzeba też zaznaczyć, że na terenie Warmii i Kujaw oblewanie woda nie było znane. W tym dniu smagano się witkami wierzbowymi. Przed wojną na terenie Mazowsza, Podlasia i Kurpi na Poniedziałek Wielkanocny stawiano tzw. huśtawki wielkanocne. Były one kilkumetrowej wysokości. Huśtanie się na nich miało zapobiec bólom głowy przez cały rok. Służyły też popisom zręcznościowym. Chłopcy starali się ta rozhuśtać, aby przewinąć się dookoła osi huśtawki. Powodowało to częste upadki, które kończyły się nieraz śmiercią śmiałka. Dlatego po wojnie zabroniono stawiania huśtawek i ten zwyczaj zmarł śmiercią naturalną. W tym dniu i z tego samego powodu dla dzieci i dziewcząt budowano karuzele. Na pniu osadzano deski i odpychając się nogami od ziemi obracano się wokół pnia. Konstrukcje te były rozbierane zaraz po świętach. Po świętach wielkanocnych następował czas zabaw czyli karnawał. Jeszcze tylko w następną niedzielę po świętach tzw. Przewodnią - spożywano resztki śniadania wielkanocnego i oblewano się symbolicznie wodą wedle przysłowia „na Przewody wylej resztę wody”.

Świnoujście jest jedynym miastem w Polsce leżącym na 44 wyspach, z czego tylko trzy: Uznam, Wolin i Karsibór są zamieszkałe. Wśród tych trzech wysp nietypowe jest pochodzenie wyspy Karsibór. Stanowiła ona niegdyś całość z wyspą Uznam. W 1880 roku chcąc skrócić drogę wodną ze Świnoujścia do Szczecina przekopano siedmiokilometrowy kanał nazwany Kaiserfahrt (Kanał Cesarski), obecnie Kanał Piastowski, odcinając po prostu część wyspy. Wyspę w ten sposób utworzoną nazwano Karsibór od nazwy wioski jaka w tym miejscu wówczas istniała. Nazwa Świnoujście do połowy XX wieku obejmowała tylko część leżącą wzdłuż zachodniego brzegu Świny na wyspie Uznam i to dopiero od 1743 roku w związku z projektem budowy portu u ujścia Świny, w okolicach przeprawy promowej między dwiema osadami West Swine i Ost Swine (dzisiejszy Warszów).Początki prawobrzeżnej osady są mało znane. Jednak już w XIII wieku istniała tam mała osada, której mieszkańcy utrzymywali się z obsługi przeprawy przez Świnę, rybołówstwa i rolnictwa. Rozwój osady nastąpił wraz z rozwojem portu w Świnoujściu. Mężczyźni znaleźli zatrudnienie przy licznych budowach związanych z portem, pilotażem statków. Coraz bardziej rozwijała się też przeprawa promowa - dzierżawiona wtedy (do 1854 roku) przez jedną z rodzin, nazwiskiem Jahnke. Obok przeprawy szybko też stanęła gospoda w której podróżni spędzali czas czekając na prom. Cieszyła się ona dużym uznaniem nie tylko wśród podróżnych ale i wśród mieszkańców po obu stronach rzeki.

Osada ta nigdy nie osiągnęła statusu takiego jak jej bliźniacza siostra West Swine. Była jednak ważnym zapleczem gospodarczym. Tutaj też najwcześniej, bo już w latach 1848 - 1860 zbudowano twierdzę portową. Później gdy rozrastały się nadbrzeżne forty straciła swoje pierwotne znaczenie ogniowe stając się zapleczem magazynowym i węzłem telekomunikacyjnym, połączonym specjalnym promem fortecznym ze świnoujskim zespołem wartownym. Rozebrano ją w latach 70 -tych XX wieku w związku z rozbudową Świnoportu.

Po wschodniej stronie Świny w miejscowości Osternothafen (Chorzelin - latarnia, forty Gerharda, bunkry) już w 1805 roku zapalono prymitywną latarnię morską - drewnianej konstrukcji, wypo​sażoną w system luster. Jednak to na Warszowie, w samym centrum dzielnicy tuż obok szkoły na ulicy Sosnowej znajduje się zabytek przyrodniczy - tzw. Dąb Latarników. Jest to dąb szypułkowy mierzący w obwodzie ponad 6 metrów i liczący ponad 500 lat. Według legendy już w czasach słowiańskich, aby ułatwić statkom bezpieczne wejście do przystani rozpalano na wydmach olbrzymie ognisko. Obowiązkiem dawnych latarników było stałe utrzymywanie ogniska. Teren w pobliżu był cały zalesiony, nie było więc problemu ze zdobyciem surowca na ognisko. Powracającym za dnia żeglarzom drogę wskazywał obłok dymu. A w nocy płomień ognia. W czasem pobliskie lasy zostały wycięte na opał. Został tylko samotny dąb, pod którym pilnujący ognia chronili się przed słonecznym skwarem, deszczem oraz odpoczywali nocą. Tutaj opowiadano sobie niesamowite historie o zamorskich krajach i przygodach żeglarzy. Z czasem dąb urósł do rangi drzewa - symbolu. Nie sposób nie zauważyć tu analogii między Dębem Latarników a dębem Dewajtis z powieści Rodziewiczówny pod tym samym tytułem.

Spacerując po Warszowie być może odnajdziemy jeszcze fundamenty dawnego kościółka ewangelickiego zbudowanego w latach 1908 - 1910 na fundamentach z granitu, przy obecnej ulicy Norweskiej. Zostało też jeszcze trochę XIX wiecznej zabudowy przede wszystkim wzdłuż ulicy Barlickiego, które przypominają czasy dawnej prosperity. Po wojnie tutaj właśnie w 1953 roku zaczęto budowę pierwszych bloków mieszkalnych. Wcześniej nieco (w 1946 roku) doprowadzono też w czasie naprawy napowietrznej linii energetycznej energię elektryczną.W 1959 roku zbudowano przystań promową, a w 1966 oddano do użytku stację PKP. W marcu 1966 roku rozpoczęto prace ziemne pod budowę Świnoportu a już w czerwcu 1968 oddano Świnoport II. Ogólnie jednak dzielnica ta jest trochę zaniedbana, chociaż ma wszelkie predyspozycje, aby w przyszłości stać się luksusową dzielnicą willową Świnoujścia, ze względu na swoje położenie i możliwości rozbudowy.
Kończąc można dodać, że dzisiejsi podróżni bez problemu kupują bilety do Świnoujścia na stacjach kolejowych. Do końca lat 50 - tych XX wieku nie było to takie oczywiste, z tego prostego względu, że stacja taka nie figurowała w spisach PKP. Wiemy, że stacja PKP znajduje się po wschodniej stronie, właśnie na Warszowie, a Poznańska Regionalna Komisja Ustalania Nazw Miejscowości przemianowała Warszów na Odrę, a PKP wprowadziła na biletach nazwę Odra Port. Dopiero w 1959 roku, kiedy to 28 sierpnia tego roku Uchwałą Wojewódzkiej Rady Narodowej przyłączono Warszów do Świnoujścia, PKP przywróciła normalną nazwę.

Dzielnica Świnoujścia, zamieszkała przez około 1000 mieszkańców. Znajduje się tu kościół neogotycki z XIX wieku. Osadnictwo na tym terenie wystąpiło już w X wieku. Wzmianki dotyczą istniejącego tu grodu obronnego. W I połowie XIV stulecia znajdował się tu zamek książęcy a także książęca komora celna, zniszczone w XV stuleciu.

W 1815 roku ustalona została stała dzierżawa dóbr. Według danych z 1862 roku był jeden dzierżawca stały i 115 właścicieli gospodarstw. W 1860 roku wieś liczyła 1068 mieszkańców. We wsi znajdowało się 128 domów mieszkalnych, dom gminy, kościół, domy proboszcza i zakrystiana, szkoła, 3 wiatraki, 169 budynków gospodarczych, stajnie, stodoły, obory oraz mleczarnia

Podstawowym zajęciem ludności było rybołówstwo, uprawa roli, hodowla bydła. Wielu młodych mieszkańców wsi zatrudniało się jako marynarze. W I połowie XIX wieku przybyli tu w ramach zasiedlania koloniści z Holandii. W początku XIX wieku jako folwark założono pobliskie Łunowo, wieś powstała w układzie ulicówki o przewadze domów murowanych z cegły, otynkowanych, krytych dachówką ceramiczną, tworzących dwu - budynkowe zagrody.